Το τετράδιο της Μαρίας

  Τα Χριστούγεννα των παιδικών μου χρόνων ήταν παγωμένα. Πολύ παγωμένα. Ο αέρας που λυσσομανούσε τέτοιες μέρες έμπαινε στο κρύο σπίτι με το τσιμεντένιο πάτωμα, την παγωμένη ταράτσα και τα ξύλινα κουφώματα που με τα χρόνια είχαν “φυράξει” κι “έμπαζαν” από παντού. Τις χρονιές που ο Χειμώνας ήταν βαρύς και οι βροχές πολλές μια “φλέγα” στα θεμέλια του σπιτιού άνοιγε κι μια καλή αυλακιά νερό περνούσε μέσα από την κουζίνα. Το τζάκι βέβαια υπήρχε και πάντα άναβε αλλά ήταν μόνο στην κουζίνα. Στα υπνοδωμάτια βάζαμε μαγκάλι με κάρβουνα και σπίθα και λίγο πριν κοιμηθούμε το βγάζαμε. Τόσοι άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους από μαγκάλια. Την παγωνιά τη νοιώθαμε κυρίως τα βράδια γιατί όλοι μέρα τριγυρνούσαμε στους δρόμους με παγωμένα χέρια, αυτιά και μύτες. Φορούσαμε κάλτσες για να κοιμηθούμε και τυλίγαμε τα πόδια μας με μάλλινες μπλούζες. Σκεπαζόμαστε με βαριές φελιτσάδες και πατανίες ή παπλώματα προίκας που χρειάζονταν δύο για να τα σηκώσουν. Τα παπλώματα τα ελαφριά, με πούπουλο και άλλα υλικά δ

  Μια ανάσα μας χωρίζει από τα φετινά Χριστούγεννα κι ένας κόσμος ολόκληρος από τα αγαπημένα μας.  Εκείνα των παιδικών μας χρόνων που δεν είχαν μόνο όνειρα και ξενοιασιά, είχαν και έθιμα – άλλα περισσότερο κι άλλα λιγότερο – αγαπημένα, είχαν και τους ανθρώπους μας.  Εκείνα τα Χριστούγεννα των παιδικών μας χρόνων είχαν προϋπολογισμό. Τι θα παίρναμε από τα κάλαντα και τις καλές χέρες και που θα τα ξοδεύαμε.  Είχαν ήχους. Τα ευχάριστα μουρμουρίσματα από τα κάλαντα, τις χαρούμενες ευχές για τα “χρόνια πολλά” αλλά και τα δυσάρεστα μουγκρίσματα των χοίρων όταν οδηγούνταν στη σφαγή.  Είχαν μυρωδιές, από το τζάκι και τα μυρωδάτα κλαδιά που “κάπνιζαν” απάκια και λουκάνικα. Τις μυρωδιές από κουραμπιέδες, μελομακάρονα και κουραμπιέδες.  Είχαν συναισθήματα. Του φόβου για τους καλικάντζαρους, της χαράς για όσα ωραία γίνονταν.  Είχαν όνειρο, ποίηση και προσμονή. Μάλλον φέτος θα δυσκολευτούμε να τα βρούμε φέτος, και με το φόβο του κορονοιού, όλα αυτά, κι όχι μόνον γιατί μεγαλώσαμε. Αλλά π

  Τα Χριστουγεννιάτικα δέντρα των παιδικών μας   χρόνων καμία σχέση δεν είχαν με τα μεγάλα και φανταχτερά που συναντάμε πλέον σε όλα τα σπίτια. Στα λίγα   πλουσιόσπιτα του χωριού μου στην Πλώρα,   ήταν ψεύτικα έλατα μεσαίου μεγέθους αγορασμένα από τα δύο –τρία μαγαζιά με είδη σπιτιού από τις Μοίρες. Αυτά είχαν γιρλάντες και παιχνιδάκια αγοραστά. Στα περισσότερα όμως σπίτια   το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, που τελικά από πουθενά δεν έλειπε, ήταν ένα φρέσκο κλαδί δέντρου από πεύκο ή κυπαρίσι. Στη δική μας οικογένεια είχαμε πάντα μια αδυναμία στα κυπαρίσια από την εποχή που ο παππούς μου φύτευε για να βάζει τα σύνορα σε όλα τα χωράφια του. Έτσι το κυπαρίσι   έμπαινε σε ένα κουβά με πέτρες και ο κουβάς τυλίγονταν με ασημόχαρτο και βαμβάκια.   Οι μπάλες ήταν βολαράκια από τσιγαρόχαρτα που μαζεύαμε καιρό και κουκουνάρια που βρίσκαμε και βάφαμε μόνοι μας. Καμιά φορά ξέπεφτε κι ένα μικρό στολιδάκι. Το στολίζαμε το δέντρο και το βάζαμε στο καλύτερο σημείο του σπιτιού. Εκεί που δεν κάναμε