Το τετράδιο της Μαρίας

  Οι γιαγιάδες που γνώρισα ήταν ιδιαίτερες. Και ήταν πολλές, εκτός από τις «κανονικές» βιολογικές μου γιαγιάδες την Μαρία και την Χριστίνα. Ήταν οι εξ αγχιστείας η Σταυρούλα και η Κατίνα, αλλά και πολλές άλλες αφού παιδιά στο χωριό όλες τις μεγάλες γυναίκες γιαγιάδες τις λέγαμε. Η καθεμιά ήταν ξεχωριστή και μοναδική αλλά όλες είχαν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Ήταν γυναίκες που δεν ήξεραν τι θα πει κρέμα ημέρας και νύχτας   και φυσικά ούτε μακιγιάζ. Τα μαλλιά τους ήταν όμορφα και λαμπερά λουσμένα με βρόχινο νερό και πράσινο σαπούνι και διατηρήθηκαν δυνατά ακόμα κι όταν έγιναν λευκά σαν το μπαμπάκι ως τα βαθιά τους γεράματα. ‘Ηταν   γυναίκες του μόχθου παλεύοντας με τη ζωή παλικαρίσια μεγαλώνοντας πολλά παιδιά και δουλεύοντας στην γη, στον αργαλειό, στο σπίτι. Ήταν ευρηματικές προκειμένου να στέσουν κάθε μέρα το τσικάλι τους για τις πολυπληθείς οικογένειες τους. Απέκτησαν νωρίς ρυτίδες μα τα μάτια τους είχαν μια λάμψη μοναδική. Σαν κάθονταν το βράδυ δίπλα στην παρασιά να ξαποστάσο

  Οι Σαρακοστές σαν ήμασταν παιδιά ήταν διαφορετικές. Γιατί νηστεύαμε στα αλήθεια και γιατί βιώναμε πολλές φορές ενοχικά, η αλήθεια, την ανηφόρα προς τον Γολγοθά, την Σταύρωση και την Ανάσταση. Αλλά και γιατί η νηστεία ήταν διαφορετική από τη σημερινή καθώς για αστακούς, καραβίδες και για όστρακα ούτε λόγος. Ούτε καν για όσα σήμερα θεωρούνται συνηθισμένα καλαμάρια, χταπόδια και γαρίδες.   Πολυτέλεια οι σπανιότατα εμφανιζόμενες σουπιές και λίγο πιο συχνά τα καλαμάρια του κουτιού, πεντανόστιμα όπως κι αν τα φάει κανείς, ακόμα και αμαγείρευτα. Ο χύμα χαλβάς όμως αγορασμένος από τον μπακάλη και ο ταραμάς, κόκκινος και πολύ αλμυρός, δεν έλειπε από τα τραπέζια της Σαρακοστής. Αλλά τι να τα κάνεις όταν στο χωριό μας και σε όλα τα χωριά είχαμε όλα τα καλά ; Χοχλιούς, αγκινάρες, χλωροκούκια, καμπλιές, μαρουλάκια, χόρτα όλων των ειδών. Τα χορτοπιτάκια με τα υπέροχα γιαχνερά και τα χειροποίητα φύλλα, τα ωραία όσπρια που περίμεναν από το Καλοκαίρι στα πιθάρια, οι πατάτες από τα χωράφια μας οφτ

  Καλά γιορτάσαμε και τη μέρα της γυναίκας! Παράπονο δεν έχουμε. Δηλώσεις έκαναν, τριανταφυλλάκια μας έδωσαν, χαμόγελα μας χάρισαν, δώρα μας έφεραν. Με περισσή γαλαντομία μας έκαναν δώρο τη μέρα της γυναίκας, ως άλλοθι για όλα όσα στερούμαστε καθημερινά. Τα σπίτια όπως έλεγε κι η συχωρεμένη η γιαγιά μου “τα στένουν οι γυναίκες”. Και φανταστείτε πως η γιαγιά μου ανήκε σε κείνη τη γενιά των γυναικών που έζησε σκληρά μεν αλλά με τέτοιες κοινωνικές συνθήκες που μπορούσαν και να κάνουν μια γυναίκα χαρούμενη, να την κάνουν να αισθάνεται γεμάτη. Η αγωνία και ο αγώνας να μεγαλώσεις στη φτώχεια εφτά παιδιά ήταν τεράστιος όπως και να τα γεννάς στα χωράφια να τα τυλίγεις σε μια πάνα και να συνεχίζεις να δουλεύεις. Κάθε φορά όπως που κατάφερνε η γιαγιά μου και η κάθε γιαγιά, να “βγάλει τη μέρα” και να κοιμίσει ταϊσμένα τα παιδιά της κοιμόταν ήσυχη κι έβλεπε και κανένα καλό όνειρο. Και το πρωί ξυπνούσε με ένα χαμόγελο.   Σήμερα που φαίνεται να τα χουμε όλα, λύνοντας το βασικό πρόβλημα της επι