Το τετράδιο της Μαρίας

Όταν ήμουν παιδί ζούσα τη Σαρακοστή και τη Μεγάλη Εβδομάδα βήμα – βήμα μέσα από τις λατρευτικές τελετές στην εκκλησία της Μεταμόρφωσεως του Σωτήρος στο χωριό μου. Περισσότερο από όλες τη Μεγάλη Παρασκευή, το στολισμό του Επιταφίου, τα εγκώμια και την περιφορά του ως το νεκροταφείο του χωριού. Τώρα,που τα πράγματα άλλαξαν ένα πράγμα έμεινε ίδιο. Θα πάω τη Μεγάλη Παρασκυεή να δω τον επιτάφιο έστω και για λίγο. Το ίδιο έκανα και φέτος ανάμεσα στην φροντίδα των αγαπημένων απόντων και την επιστροφή στο Ηράκλειο. Πήγα στην εκκλησία μέσα στο καταμεσήμερο. Δεν υπήρχε ζώσα ψυχή γύρω αλλά η πόρτα ήταν ανοικτή. Αλλά ο επιτάφιος ήταν εκεί. Επίσης ο σταυρός, το λάδι από το ευχέλαιο, ο αγιασμός και το αντίδωρο. Μετά το κεράκι κάθισα σε μια καρέκλα. Έκλεισα τα μάτια. Και τότε άνοιξαν τα μάτια της ψυχής μου. Είδα τον παππού μου στο στασίδι να ξεφυλλίζει τα βιβλία του. Είδα τον παπά – Παντελή να βγαίνει στην Ωραία Πύλη με τα καλύτερα άμφια του και να ψάλλει με τη μελωδική φωνή του. Στην άλλη γων

Η πιο έντονη ίσως παιδική ανάμνηση από την Μεγάλη Εβδομάδα είναι αυτή της δημιουργίας του προζυμιού κάτω από το Σταυρό την ώρα που ο παπά Παντελής διάβαζε τα δώδεκα Ευαγγέλια. Επρόκειτο για μια τελετουργία που την είδα να επαναλαμβάνεται πολλές φορές χωρίς ποτέ να μπω στη διαδικασία να την ερμηνεύσω με επιχειρηματολογία που θα στηριζόταν σε λογική και στοιχεία. Το περιμέναμε κάθε χρόνο, κάτι σαν έθιμο. Και ήταν η θεία η Φροσύνη που αναλάμβανε την υλοποίηση της. Το σπίτι της ήταν κοντά στην εκκλησία του Αφέντη Χριστού στην Πλώρα. Έτσι ην κατάλληλη ώρα (πάντα αναρωτιόμουν πως την καταλάβαινε) πήγαινε στο σπίτι. Όταν γύριζε πίσω κρατούσε ένα τσίγκινο λεκανάκι, λίγο αλεύρι και ένα τσισβεδάκι (μπρίκι) με ζεστό νερό. Γονάτιζε στη βάση του ξύλινου Σταυρού, που είχε επάνω τον Εσταυρωμένο Ιησού και πολλά στεφάνια και έριχνε λίγο ζεστό και λίγο κρύο νερό στο λεκανάκι. Έπιανε από τα στεφάνια που κρεμόταν πάνω από το κεφάλι της λίγα πέταλα λουλουδιών τα έριχνε στο νερό και μετά αλεύρι. Με τα

  Βαριά μέρα η Μεγάλη Τρίτη καθώς μπαίναμε στην τελική ευθεία για τη σταύρωση του Ιησού που ως παιδιά τη βιώναμε με ένα μοναδικό τρόπο. Λίγο το στομάχι που διαμαρτυρόταν έξω από τα συνηθισμένα, λίγο το πένθιμο κλίμα που άρχιζε να .. βαραίνει, ήταν κι εκείνη η Κασσιανή που ποτέ δεν είχαμε την υπομονή να ακούσουμε ολόκληρη την ιστορία, αν και πάντα είχαμε την έννοια να ρωτάμε, μας έβγαζαν από τα ... νερά μας! Όταν κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών της μέρας ζητούσαμε από το μεγαλύτερο μας ξάδερφο να μας πει ποια είναι η Κασσιανή έπαιρνε το περισπούδαστο ύφος του μεγάλου και μας απαντούσε : «η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, θα το ακούσετε και το βράδυ». Κι έτσι μέναμε με την απορία. Μετά το πρωινό, ο Θεός να το κάνει, τσάι με παξιμάδι, οι μεγάλοι μας μάζευαν εμάς τα παιδιά, να μας αναθέσουν τις «δουλειές» της μέρας. Η πάστρα στα σπίτια συνεχίζονταν και τα παιδιά κουβαλούσαν κουβαδάκια με νερό, ξεκρέμαγαν κουρτίνες, ή έκαναν πως βοηθούσαν στο πλύσιμο των χαλιών. Η πιο δυσάρεστη δου

  Το στομάχι γουργουρίζει. Με κλειστά μάτια η μικρή ονειρεύεται ένα ποτήρι φρέσκο κατσικίσιο γάλα με ένα παξιμάδι. Λάθος. Πάμε από την αρχή; Το Αννιώ δε θα πιει γάλα σήμερα. Είναι μεγάλη Δευτέρα. Ο βαρύς ύπνος μετά την εκκλησία στον Αφέντη Χριστό και κείνη την ωραία μελωδία “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν το μέσω της νυκτός” με τη θεσπέσια φωνή του παπα- Παντελή, της “πείραξαν” το μυαλό. Είναι Μεγάλη Δευτέρα. Η γιαγιά από παλιά έλεγε στο Αννιώ πως η Μεγάλη Εβδομάδα είναι μεγάλη γιατί οι μέρες κρατούν πολύ. Με τα χρόνια καταλάβαινε πως ήταν Μεγάλη γιατί ήταν πολλά και μεγάλα αυτά που άνθρωποι έπρεπε να κάνουν. Μέσα τους και έξω τους.   Τα “έξω” ήταν πολλά και κουραστικά. Ασπρίσματα, καθαρίσματα, πλυσίματα, ζυμώματα. Αυτά τα κουραστικά για το σπίτι. Γιατί έχεις και τα “κουραστικά” της εκκλησίας. Κάθε βράδυ ως αργά με τη σύνοψη στο χέρι στην εκκλησία. Να νυστάζεις από την κούραση της μέρας, και να σε νανουρίζουν και οι ψαλμωδίες. Ο δρόμος από το σπίτι στην εκκλησία τεράστιος κάθε βράδυ

Οι ροδαρές! Ένα κομμάτι από το παζλ που “έντυσε” με μυρωδιές, γλύκα και αγάπη τα παιδικά μας όνειρα. Η προετοιμασία άρχιζε από την προηγούμενη μέρα καθώς γυρίζαμε με τα πανεράκια μας το χωριό να μαζέψουμε τα λουλουδάκια που θα τις φτιάχναμε. Κι οι νοικοκυρές μας περίμεναν, και γαλαντόμες καθώς ήταν άδειαζαν κήπους και γλάστρες για να δώσουν τα καλύτερα τους λουλούδια για τις ροδαρές. Κρινάκια, ζουμπούλια ακόμα και αθάνατος βασιλικός προφυλαγμένος καλά σε μια γωνιά της αυλής από τις καιρικές συνθήκες. Και μετά το βράδυ του Σαββάτου γίνονταν η μεγάλη μάζωξη, στο σπίτι του παππού όπως πάντα. Όλα μοσχοβολούσαν λουλούδια κι Άνοιξη. Ευλάβεια και κατάνυξη για τη Σταυροπροσκύνηση. Κι εμείς εκεί με τα μικρά μας χεράκια, πιάναμε τα λουλουδάκια τα κόβαμε τα “ταιριάζαμε” και τα δέναμε. Βάζαμε κι ένα κομμάτι αρισμαρί. Κι η λεκανίδα με το νερό, που έμπαιναν για να διατηρηθούν όλο και γέμιζε. Τι κι αν μαζευόμαστε νωρίς για να τελειώσουμε και νωρίς; Πάντα περασμένα μεσάνυχτα φεύγαμε για τα σπί