Με κανέλα, αμύγδαλα και φροντίδα για αυτούς που μας λείπουν

Ιδιαίτερη μέρα στα παιδικά μας χρόνια ήταν το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής. Το Σάββατο που ακολουθούσε το επόμενο της Ανάληψης.

Όπως όλα τα Ψυχοσάββατα μύριζαν κανέλα, γαρύφαλο και καβουρντισμένο αμύγδαλο αλλά αυτό ήταν όπως έλεγε σημαντικό γιατί μνημονεύονταν όλοι οι νεκροί από τον Αδάμ και την Εύα ως τους τελευταίους.

Η Παρασκευή πριν το Ψυχοσάββατο ήταν μεγάλη μέρα στο σπίτι της γιαγιάς, Με παρέα, μεγάλη παρέα. Πολλά παιδιά, κορίτσια κι αγόρια που πηγαίναμε το απόγευμα με το σακουλάκι ακούγαμε ακίνητοι, συγκινημένοι και με κατάνυξη τον εσπερινό – μνημόσυνο, και μετά οι γιαγιάδες μας γέμιζαν τα σακουλάκια κόλλυβα.

Κι είχαν εκείνα τα χειροποίητα σπιτικά κόλλυβα, με το σιτάρι βρασμένο στα τζάκια των σπιτιών, όλα τα καλούδια, σταφίδες, καρύδια, αμύγδαλα, ρόγδι, αλεσμένο στραγάλι (πατούδο), καβουρντισμένο σουσάμι.

Και είχαν ζάχαρη χοντρή μέσα, και άχνη από πάνω για στόλισμα. Στη μέση του πιάτου ένας σταυρός σχηματισμένος με καβουρντισμένα αμύγδαλα και το πιάτο στολισμένα με μικρούς κόκκινους σπόρους από ρόγδια. Τα παιδιά συμμετείχαν στην προετοιμασία και μεταξύ σουρωμένου σιταριού και καβουρντισμένου σουσαμιού, μάθαιναν σε κάθε σπίτι για ποιούς έφτιαχναν τα κόλλυβα. Για απογόνους του παρελθόντος, που και η γιαγιά δε γνώριζε αλλά και για τους γονείς και τα πεθερικά της. Το κλίμα “βάραινε” σε περιπτώσεις που οι οικογένειες είχαν απώλειες σε νεώτερους ανθρώπους ή και σε παιδιά.

Αλλά μη φανταστείτε ότι η διαδικασία ήταν δυσάρεστη, καθώς τα παιδιά είναι πάντα ίδια. Μέχρι να στεγνώσει το δάκρυ, ερχόταν το γέλιο και η νοερή μετάβαση από τη ζωή στο θάνατο γίνονταν ανώδυνη. Με την αγνότητα και την αφέλεια της παιδικότητας μας, με ένα πιάτο κόλλυβα και μια τελετή στην εκκλησία, προσευχόμασταν για την ανάπαυση των ανθρώπων μας που δεν ήταν πια στη ζωή και καλωσορίζαμε τις καλύτερες μέρες που θα έρχονταν. Αυτό κάνουμε και τώρα.

Μόνο που τα χρόνια πέρασαν και η γιαγιά δεν είναι πια εδώ για να φτιάξει τα κόλλυβα. Έτσι τώρα τα φτιάχνουμε στη δική της τη μνήμη, και των άλλων αγαπημένων που πήραν το δρόμο χωρίς επιστροφή τα χρόνια που πέρασαν.