Το τετράδιο της Μαρίας

  Τ ούτες τις μέρες οι αναμνήσεις έρχονται δυνατές, ορμητικές και ολοζώντανες. Λες και ήταν χθες που μικρά παιδιά στο μικρό χωριό μας, στην Πλώρα, ετοιμαζόμαστε για τις γιορτές των Χριστουγέννων κι όσα όμορφα αλλά και φοβερά αυτά έφερναν. Άλλοτε με κατακλύζει μια νοσταλγία που ξεπηδά απευθείας από τα σκοτεινά σοκάκια του χωριού κι άλλοτε ένας κόμπος ανεβαίνει στο λαιμό σαν ανοίγουν του μυαλού οι πόρτες και βγαίνουν πρόσωπα φευγάτα από καιρό. Η γλύκα από τους κουραμπιέδες με τη γλίνα, μπερδεύεται με την πικάντικη γεύση του χωριάτικου λουκάνικου και το παγωμένο ξεροβόρι με χτυπά στο πρόσωπο ενώ λέω τα κάλαντα και με επαναφέρει στο σήμερα. Αλήθεια πότε έσβησε η φωτιά στην χαμωτή παρασιά και πότε ξηλώσαμε εκείνο το τζάκι από το χωριό; Πότε ήταν που κοντά πενήντα άτομα κάναμε Χριστούγεννα στο σπίτι του παππού Βαγγέλη και πίναμε κρασί από τη μεγάλη βαρέλα κρυφά από τους μεγάλους; Ο παππούς έκανε αστεία και η γιαγιά Μαρία χαμογελούσε. Σαν χθες βγαίναμε τη νύχτα με τα χλωρινομπούκαλα κ

  Με μαζώχτρες, καλάθια και φάρδους, πληρωμή με οκάδες, γαϊδουράκια και άλεσμα με τους μποξάδες Τότε η Κρήτη ήταν γεμάτη χοντρολιές. Ήταν η βασική διαφορά τέτοιες   μέρες, στην εποχή του λιομαζώματος αλλά δεν ήταν η μόνη. Τα ανθρώπινα χέρια είχαν τον πρώτο ρόλο στο μάζεμα της ελιάς, όπως και σήμερα αλλά χωρίς τα μηχανάκια, τις βέργες – τέμπλες κλπ. Και σίγουρα η ζωή είχε άλλους ρυθμούς. Οι άνθρωποι ξυπνούσαν το πρωί φόρτωναν καλάθια, φάρδους και το φτωχικό τους κολατσιό στο γαϊδουράκι κι έφευγαν. Ο αρχηγός της οικογένειας ή το πιο ηλικιωμένο μέλος στο γαϊδουράκι κι οι υπόλοιποι με τα πόδια. Σε αυτές τις εποχές η αξία μιας “μαζώχτρας”, όπως έλεγαν τις νέες κοπέλες και γυναίκες που μάζευαν επαγγελματικά ελιές, ανεκτίμητη ειδικά για τους νοικοκυραίους που είχαν πολλά δέντρα. Τόσο ανεκτίμητη όμως που αποτιμούνταν σε δύο οκάδες λάδι τη μέρα! Όπως λένε οι παλιοί “δεν έβλεπες τα χέρια τους”. Και το κολατσιό σταφιδολιές, ψωμί και κρεμμύδι κι αν το αφεντικό ήταν από πλουσιόσπιτο και κου